NIKITA KADAN. Kości się przemieszały
| Otwarcie: 25.08.2016 / 18:00 | |
| Miejsce: Galeria Arsenał, ul. A. Mickiewicza 2, Białystok | |
| Artyści: Nikita Kadan | |
| Kurator: Monika Szewczyk | |
Wystawa Nikity Kadana dotyczy sytuacji w Ukrainie, ale ma też charakter uniwersalny. Szczególnie aktualna i ważna wydaje się dzisiaj, wobec napięcia, które jest obecne wszędzie na świecie. Majdan otworzył debatę środowisk intelektualnych nad przyszłością Ukrainy, ale też nad jej przeszłością. Artyści często więc podejmują tematykę rozliczeń z komunizmem, traum i konfliktów narodowych, rachunków i krzywd.
Przemieszane kości należą i do morderców, i do ich ofiar z obu stron barykady i wciąż niemożliwe jest ich rozdzielenie – tak jak nie jest możliwe posiadanie odrębnej „narodowej” pamięci historycznej, która nie byłaby konstruktem podszytym ideologią. Obrazy ofiar wciąż są obiektem rozmaitych propagandowych manipulacji, w których prawda leży zawsze po „naszej” stronie, nawet zanim zostanie faktycznie odkryta. Wystawa odzwierciedla współczesne, również ukraińsko-polskie „wojny o pamięć”. Zwraca także uwagę na paradoksy ukraińskiej polityki pamięci w kontekście rosyjskiej aneksji Krymu, wojny toczonej na wschodzie kraju i nowej „polityki dekomunizacji” .
Celem ekspozycji jest zaproponowanie zasady bezpośredniego spojrzenia na historię – wyłącznie bezpośredniego – nigdy przez lustrzaną tarczę ideologicznego mitotwórstwa.
Przemieszane kości należą i do morderców, i do ich ofiar z obu stron barykady i wciąż niemożliwe jest ich rozdzielenie – tak jak nie jest możliwe posiadanie odrębnej „narodowej” pamięci historycznej, która nie byłaby konstruktem podszytym ideologią. Obrazy ofiar wciąż są obiektem rozmaitych propagandowych manipulacji, w których prawda leży zawsze po „naszej” stronie, nawet zanim zostanie faktycznie odkryta. Wystawa odzwierciedla współczesne, również ukraińsko-polskie „wojny o pamięć”. Zwraca także uwagę na paradoksy ukraińskiej polityki pamięci w kontekście rosyjskiej aneksji Krymu, wojny toczonej na wschodzie kraju i nowej „polityki dekomunizacji” .
Celem ekspozycji jest zaproponowanie zasady bezpośredniego spojrzenia na historię – wyłącznie bezpośredniego – nigdy przez lustrzaną tarczę ideologicznego mitotwórstwa.
Tematy i miejsca gotowe do przemilczenia tu i teraz
Nikita Kadan, ukraiński artysta, jest człowiekiem myślącym. Jego prace to dowód indywidualnych zainteresowań twórczych, ale też ważny ślad intelektualnej drogi pierwszego pokolenia Ukraińców i Ukrainek dorastających po upadku Związku Radzieckiego. Współuczestnictwo Kadana w grupach Rewolucyjna Przestrzeń Eksperymentalna[1] i Hudrada[2] rozwija w nim wrażliwość społeczną i pewien szczególny typ komunikacji. Członkinie i członkowie obu tych formacji chcieli nauczyć się czegoś „społecznego/grupowego” – w kontrze do atrofii więzi wspólnotowych, która dotknęła obszar postsowiecki. Uczelnie, szkoły, rady dzielnicowe, związki pracownicze ani urzędy nie miały jeszcze pomysłu na nową formułę komunikacji. Ta pojawiała się jednak spontanicznie podczas protestów społecznych, które regularnie wybuchały w niepodległej Ukrainie. Niechęć do bełkotu była powszechna, uprzedzeń dużo, ale pokolenie równolatków Kadana chciało ze sobą rozmawiać. Interesowały ich sprawy publiczne – protesty polityczne, nielegalny obrót nieruchomościami i ziemią, prawa pracownicze, emigracja zarobkowa, sądownictwo, paniki moralne i wiele innych. Jedną z tych kwestii było też miejsce artysty w społeczeństwie. Ani wersja romantyczna, ani socjalistyczna nie pasowały do potrzeb tego pokolenia. R.E.P. i Hudrada były zarazem kółkami samokształceniowymi, klubami dyskusyjnymi i „eksperymentalnym polem interdyscyplinarnego współdziałania”. Sztuka i projekty powstające we wzajemnej inspiracji uczestników cechowała zróżnicowana, subwersywna poetyka.
Indywidualna praktyka artystyczna Kadana ma inną temperaturę, acz jego prace również są blisko podobnych zagadnień debaty publicznej (nie mylić z medialną) w Ukrainie. Kadan pracuje bardzo precyzyjnie. Skupia się na kodach wizualnych, rozkłada na czynniki pierwsze patos i wzniosłość, ukochane przez wszelkie władze totalitarne i grupy przekonane o własnej jedynej słuszności. Tworzy krytyczny język wizualny, w którym nie wypowiada komunikatów czy opisów, a raczej formułuje pole problemów. Widzowie zwykle mają niełatwe zadanie, jeśli decydują się na rzetelny kontakt z twórczością Kadana. Czasami odnosiłam wrażenie, że w podsumowaniu jego projektów powinno znaleźć się zdanie: tak oto dowiodłem twierdzenia. Artysta znacznie jednak wykracza poza zwykłą ilustrację przemyśleń o elementach składowych danego wycinka świata. Otwarcie mierzy się z tym, że jego racjonalność (umiejętność logicznego myślenia, zdolność do badania kontekstu i przekonanie, że jednak są jakieś zdroworozsądkowe reguły) kapituluje wobec teraźniejszości, kiedy artysta zaczyna przyglądać się np. praktykom aparatu władzy. Z czasem okaże się, że rezygnacji z tych założeń domaga się też przeszłość.
więcej
[1] R.E.P. – Rewolucyjna Przestrzeń Eksperymentalna. Ukraińska grupa artystyczna, w której skład wchodzą Lesia Khomenko, Kseniya Gnylytska, Nikita Kadan, Zhanna Kadyrova, Volodymyr Kuznetsov i Lada Nakonechna. Powstała podczas Pomarańczowej Rewolucji w 2004. Autorstwo wszystkich ich projektów jest zbiorowe. Niedawno ukazała się książka podsumowująca dziesięciolecie grupy: R.E.P. Revolutionary Experimental Space,The Green Box, Berlin 2015.
[2] HudRada – skrót od Hudożnia Rada (rada artystyczna). Grupa kuratorska, wspólnota samokształceniowa, klub dyskusyjny i pole doświadczalne zrzeszające twórców i twórczynie w dziedzinie sztuki współczesnej, architektury, literatury, przekładu, kuratorstwa i innych dziedzin. Wśród projektów należy wymienić ambitne wystawy dotyczące życia społecznego, m.in. „Wystawa pracująca”, „Eksperyment sądowy”, „Referendum w sprawie wyjścia ze składu ludzkości”. Nazwa nawiązuje do sowieckiej instytucji, której zadaniem było m.in. dopuszczanie prac do prezentacji publicznej. http://hudrada.tumblr.com.
od artysty:
Praca nad wystawą „Kości się przemieszały” rozpoczęła się od usłyszanej opowieści: oto miejsce masowego pochówku ofiar represji. Trwają wykopaliska, specjalne komisje z różnych krajów przyjeżdżają, żeby odnaleźć „swoich”. W rowie odnaleziono nawet świadectwa materialne. Odkryto dokumenty, zidentyfikowano niektóre ofiary terroru. Ale kości się przemieszały, „swoich” nie da się zidentyfikować. Skażona historia sprzeciwia się formie narodowej.
Nikita Kadan
więcej
Nikita Kadan - urodzony na Ukrainie, artysta, członek grup R.E.P. i Hudrada, prezentował swoje prace między innymi na 14 Biennale w Stambule i 56 Biennale w Wenecji. Stypendysta programu Nardodowego Centrum Kultury - "Gaude Polonia", 2016.
http://nikitakadan.com/
W dniach 1-4 września (Festiwal Wschód Kultury/ Inny Wymiar) - wstęp na wystawę jest bezpłatny.
Udział we wszystkich wydarzeniach pod szyldem Wschodu Kultury jest bezpłatny - impreza objęta jest patronatem programu NCK Kultura Dostępna.
Wydarzenia towarzyszące:
27 sierpnia, godz. 11:00 - oprowadzanie autorsko-kuratorskie po wystawie.
Wydarzenie będzie dostosowane do potrzeb osób niesłyszących oraz niedosłyszących. Tłumaczenie na PJM - Justyna Nowosadko.
Wstęp wolny. Zapraszamy!
[1] R.E.P. – Rewolucyjna Przestrzeń Eksperymentalna. Ukraińska grupa artystyczna, w której skład wchodzą Lesia Khomenko, Kseniya Gnylytska, Nikita Kadan, Zhanna Kadyrova, Volodymyr Kuznetsov i Lada Nakonechna. Powstała podczas Pomarańczowej Rewolucji w 2004. Autorstwo wszystkich ich projektów jest zbiorowe. Niedawno ukazała się książka podsumowująca dziesięciolecie grupy: R.E.P. Revolutionary Experimental Space,The Green Box, Berlin 2015.
[2] HudRada – skrót od Hudożnia Rada (rada artystyczna). Grupa kuratorska, wspólnota samokształceniowa, klub dyskusyjny i pole doświadczalne zrzeszające twórców i twórczynie w dziedzinie sztuki współczesnej, architektury, literatury, przekładu, kuratorstwa i innych dziedzin. Wśród projektów należy wymienić ambitne wystawy dotyczące życia społecznego, m.in. „Wystawa pracująca”, „Eksperyment sądowy”, „Referendum w sprawie wyjścia ze składu ludzkości”. Nazwa nawiązuje do sowieckiej instytucji, której zadaniem było m.in. dopuszczanie prac do prezentacji publicznej. http://hudrada.tumblr.com.
od artysty:
Praca nad wystawą „Kości się przemieszały” rozpoczęła się od usłyszanej opowieści: oto miejsce masowego pochówku ofiar represji. Trwają wykopaliska, specjalne komisje z różnych krajów przyjeżdżają, żeby odnaleźć „swoich”. W rowie odnaleziono nawet świadectwa materialne. Odkryto dokumenty, zidentyfikowano niektóre ofiary terroru. Ale kości się przemieszały, „swoich” nie da się zidentyfikować. Skażona historia sprzeciwia się formie narodowej.
Nikita Kadan
więcej
Nikita Kadan - urodzony na Ukrainie, artysta, członek grup R.E.P. i Hudrada, prezentował swoje prace między innymi na 14 Biennale w Stambule i 56 Biennale w Wenecji. Stypendysta programu Nardodowego Centrum Kultury - "Gaude Polonia", 2016.
http://nikitakadan.com/
W dniach 1-4 września (Festiwal Wschód Kultury/ Inny Wymiar) - wstęp na wystawę jest bezpłatny.
Udział we wszystkich wydarzeniach pod szyldem Wschodu Kultury jest bezpłatny - impreza objęta jest patronatem programu NCK Kultura Dostępna.
Wydarzenia towarzyszące:
27 sierpnia, godz. 11:00 - oprowadzanie autorsko-kuratorskie po wystawie.
Wydarzenie będzie dostosowane do potrzeb osób niesłyszących oraz niedosłyszących. Tłumaczenie na PJM - Justyna Nowosadko.
Wstęp wolny. Zapraszamy!
